انجام ورزش در فضای باز آن هم وقتی که کیفیت هوا در سطح “ناسالم” یا شدیدتر است، اصلاً ایده خوبی نیست. با این حال بر اساس سطح سلامتی و قوای جسمی و برنامه تمرینی ورزشکار، ممکن است بند و تبصره ای پیدا شود! اما قبل از هر اقدامی، دو سوال اساسی پیش می آید:
- آیا حتماً باید در هوای آلوده شهر ورزش کرد؟
- آیا حتماً باید به خاطر آلودگی هوا برنامه تمرینی خود را به تعویض انداخت یا حتی از آن صرفنظر نمود؟
جواب هر دوی این سوالات “خیر” است…؛ چرا که از یکسو علم، فواید ورزش یا فعالیت بدنی را نمایان و اثبات کرده است. اما همان علم، در مورد ورزش کردن در خارج از منزل زمانی که آلودگی هوا زیاد است هم می گوید حتی المقدور اجتناب کنید. این تصمیم به چند عامل بستگی دارد مانند سطح آلودگی هوا، وضعیت سلامتی فرد، مدت و شدت ورزش و… که همگی مهم هستند.
استفانی دی فلوریو-بارکر، اپیدمیولوژیست در دفتر تحقیقات و توسعه EPA در آمریکا می گوید مطالعه اثرات بالقوه آلودگی هوا در حین ورزش به ویژه در پنج سال اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده است. همچنین DeFlorio-Barker و همکارانش یک بررسی علمی منظم از یافته های کسب شده بین سال های 2000-2020 در مورد اثرات کوتاه مدت سلامتی ناشی از قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا در حین ورزش در فضای باز را انجام داده اند. آنها در جستجوی خود 25 مطالعه را یافتند و 16 مورد را انتخاب کردند که معیارهای آنها را برای مطالعه اثرات کوتاه مدت و داشتن چهار گروه مطالعه متمایز داشتند:
1) ورزش در هوای پاک
2) ورزش در هوای آلوده
3) استراحت در هوای پاک
4) استراحت در هوای آلوده
دفلوریو-بارکر می گوید: این معیارها مقایسه دقیق تری را برای جمع بندی نتایج ارائه می دهند… . سرانجام 9 مقاله از 16 مقاله انتخاب شده نشان دادند که ورزش در فضای باز در آلودگی هوا منجر به سوءاثرات کوتاه مدت (موقت) بر سلامتی افراد می شود و عملکرد ریه بیشترین اختلالات را خواهد داشت. حتی فعالیت های کم شدت مانند پیاده روی ممکن است تأثیرات منفی آلودگی هوا را تشدید کند.
انتظار می رود این مطلب به اطلاع مسئولان بهداشت عمومی رسیده و جهت ارائه راهنمایی (هرچند ابتدایی) به مردم کمک کند؛ چرا که زندگی در شهر بزرگی مانند اصفهان مزایای زیادی دارد اما از آنجایی که افزایش جمعیت باعث افزایش ماشین ها و اتوبوس های شهری می گردد، آلودگی هوا و معضلات خاص خود را به همراه خواهد داشت
پس تا بدین جا به این نتیجه رسیدیم که اگر دارای مشکلات تنفسی هستید و در منطقه با آلودگی بالای هوا زندگی می کنید، نسبت به فردی که با سیستم تنفسی سالم در همان منطقه زندگی می کند، در معرض خطر بیشتر ناشی از عوارض آلاینده‌ها و در نتیجه اثر سوء تمرینات در فضای باز خواهید بود؛ این موضوع به این دلیل است که هوای بیشتری در حین ورزش به ریه ها وارد می شود و دلیل دیگر اینکه در هنگام اجرای تمرین ورزشی، افراد اغلب از طریق دهان به جای بینی (که آلاینده ها را فیلتر می کند) تنفس می کنند.
اما دقیقاً خطراتی که مدام راجع به آنها صحبت می کنیم، چیست؟
مطالعات نشان می دهند که مهمترین عوارض جانبی ورزش در فضای باز و مناطق با آلودگی هوای زیاد عبارتند از:
- سردرد
- سوزش چشم، بینی و گلو (حتی افزایش احتمال ابتلا به آسم)
- افزایش خطر مرگ ناشی از بیماری های قلبی عروقی
- سرطان ریه و آسیب شدید به دستگاه تنفسی بدن
این اینفوگرافیک از اعتماد آنلاین را مطالعه کنید:
البته می دانیم که اثرات سوء ورزش در فضای باز با هوای آلوده، از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اکنون به سراغ سوال دومی که در ابتدای مطلب بیان کردیم رفته و دلیل جواب “خیر” آن را بررسی می کنیم…؛ سوال این بود که آیا حتماً باید به خاطر آلودگی هوا برنامه تمرینی خود را به تعویض انداخت یا حتی از آن صرفنظر نمود؟! بگذارید به شیوه ای دیگر این موضوع را بپرسیم: آیا خطرات ناشی از تمرین در هوای آلوده شهری، باید ورزشکاران و ورزش دوستان را از بستن بند کفش و پیگیری برنامه تمرینی خود، بازدارند؟
اگر بخواهیم نظر تیم اسپوتیک را در این خصوص اعلام بداریم، باید بگوییم تا جایی که میزان آلودگی هوا، قوای بدنی شما و نوع برنامه تمرینی به شما مجوز پیگیری ورزش و تمرین در فضای باز را می دهد به آنها عمل کنید. اما اگر به هر دلیلی مایل به اینکار نیستید، چرا برنامه تمرین و ورزش را به طور کامل بی خیال شوید؟؟ کافیست به این بی اندیشید که می توان با کاهش جزئی اهداف تمرین خود، در خانه بمانید و حرکات ورزشی را به انجام برسانید. بعضی ورزشکاران کمالگرا و یا بهانه جو ممکن است به محض خواندن این مطلب، گارد بگیرند که مگر می شود برنامه تمرینی را تقلیل داد؟! یا اینکه مثلاً به جای دویدن در محیط باز، ست های دراز و نشست را انجام داد؟ خدمت این عزیزان عارضیم که بله! می شود و اگر به عنوان یک ورزشکار نتوانید با تغییرات جزئی در برنامه های خود، به اهداف تان نزدیک شوید، باید اندکی به فکر پیشرفت خود باشید تا بتوانید ورزشکار حرفه ای نامیده شوید. اگر به این فکر افتادید که طبق اعلام رسانه و مرکز هواشناسی، آلودگی هوا حالا حالاها همراه جدانشدنی شهر و محل زندگی شما است پس بهتر است از خیر ورزش و تمرین بگذرید، این کلیپ زیبا را که دیجی مگ آماده کرده است حتماً ببینید:
جمع بندی آنچه که بیان کردیم
شاخص AQI، اولین چیزی است که در خصوص آلودگی هوا باید بدانیم نحوه گزارش این شاخص روی تابلوهای سطح شهر، به طور ساده و با رنگ بندی های خاص نشان دهنده این است که هوای شهر و محل زندگی چقدر آلوده بوده و این حد از آلودگی چه اثراتی ممکن است بر سلامتی شما داشته باشد. البته با پیشرفت لحظه ای دنیای کامپیوتر و موبایل، نباید از نرم افزارها و وب سایت هایی که برای این منظور تهیه شده اند، غافل شد. در روزهایی که هوا آلوده است، به راحتی و بعضاً با امکانات بسیار ابتدایی می توان نرمش و ورزش را در منزل یا حتی باشگاه های ورزشی مجهز و دارای سیستم تهویه انجام داد. تیم اسپوتیک از اینکه صبورانه به مطالعه این مطلب پرداخته اید، سپاسگذار است و با برشمردن چند نکته به این مبحث پایان می دهد:
- ابتدا شدت و نوع فعالیت ورزشی خود را بسنجید و سپس انتخاب کنید که آیا می توان در فضای باز تمرین کرد یا بهتر است در منزل یا باشگاه آنها را اجرا و پیگیری نمایید.
- در روزهایی که هوا آلوده است کمتر از خودروی شخصی استفاده کنید و ضمن رعایت و مدیریت مصرف انرژی در منزل یا باشگاه، تمرینات ورزشی خود را به سرانجام برسانید.
- چنانچه اصرار به فعالیت ورزشی در فضای باز دارید، طبیعتاً بوستان های سطح شهر، محل مناسب تری برای انجام فعالیت های ورزشی هستند.
- در کلان شهرهایی مثل اصفهان قبل از ساعت ۷ صبح میزان آلاینده ها به میزان قابل توجهی کمتر است، پس برنامه زمانی خود را تنظیم کنید.
- فعالیت ورزشی الزاماً باید با تغذیه مناسب همراه باشد. مصرف کافی سبزیجات و میوه جاتی که حاوی ویتامین های A-E-C و آنتی اکسیدان ها هستند را در برنامه غذایی خود بگنجانید.
- برای پیشگیری و خنثی سازی سرب ناشی از هوای آلوده، مصرف لبنیات علی الخصوص شیر توصیه می شود چرا که کلسیم موجود در شیر می تواند سرب را در بدن خنثی کند.
لطفاً ایده ها و نظرات خود را برای ما در کامنت بنویسید.
